Badža ili krovna kućica je posebna vrsta pokrivene ispupčine na krovu, koja u modernim vremenima predstavlja jednostavan način povećanja korisnog prostora i m2 u potkrovlju.
Iako badža može da se planira odmah prilikom izgradnje kuće, ona je jedan od najčešćih zahvata pri renoviranju potkrovlja i izgradnji mansarde.
Istorija i naziv
Pojam ove posebne izbočine na krovu varira od regije do regije na domaćem prostoru…
U Srbiji, Bosni i Hercegovini i Crnoj Gori ovaj dio krova poznat je kao “badža”, u Hrvatskoj je poznat kao “badža” i “krovna kućica”, u Dalmaciji, Istri, Hercegovini i Crnoj Gori kao “luminar”.
Razbacano po regijama bez nekog ustaljenog pravila, neko sve kuće sa ovakvom izbočinom naziva “vile”, a arhaično se ponegdje koristila i riječ “viđenica”.
Na engleskom ovaj pojam poznat je kao „dormer“, a na njemačkom jeziku „dachgaube“. Sam naziv badža je turcizam i originalno je označavao dimnjak.
Većina istoričara tvrdi da je badža ili krovna kućica nastala prvobitno kao otvor za ispuštanje dima iz ognjišta, što se poklapa sa navedenim turcizmom, ipak u zapadnoj Evropi u 14 stoljeću, krovne kućice su bile prostori za spavanje i za ventilaciju.
Badže su postale popularne tokom 17-og stoljeća zahvaljujući Pariskom arhitekti Francois Mansartu (Fransoa Mansar).
Danas u modernom vremenu ove kućice nisu ni odvod dima ni ventilacija. One su efikasan način povećanja broja kvadrata u potkrovlju, a često i zanimljiv vizuelni detalj. Ipak njihovo izvođenje nije jednostavno i nekad može biti po mom subjektivnom mišljenju kičasto.
Oblici i tipovi badža tj krovnih kućica
Badže mogu biti raznih oblika. Sa stanovišta broja strehi, mogu biti:
- jednostrešne badže
- dvostrešne badže
- trostrešne badže
Ipak i one mogu biti u različitim oblicima, sa podzidama ili bez njih u obliku obrve ili trougla koji direktno izbija iz krova.
Prednosti i mane badže
Krovne kućice imaju mnoge prednosti ali i mnoge mane u odnosu na nepostojanje istih.
Prednosti
- povećanje kvadrature potkrovlja
- povećanje zapremine potkrovlja
- moguće dobiti zanimljiv vizuelni izgled kuća
- vertikalno prozorsko krilo (naspram kosog krovnog krila ili nikakvog)
- zanimljiviji pogled u odnosu na recimo krovne prozore
Mane
- povećanje cijene izvođenja zbog dodatnog materijala i izolacije
- komplikovanija konstrukcija krova
- potrebna povećanja pažnja za pravilno izvođenje
- manje svjetlosti u odnosu na krovne prozore
Korisni savjeti
- pažljivo planirajte odvodnju i nagibe krova badže
- ako radite nadogradnju krova tj pravite krovnu kućicu naknadno, obavezno dobro izvedite spajanje iste sa ostatkom konstrukcije krova
- visina badže na najnižem dijelu ne bi trebala biti ispod 2 metra
- bolje je imati jednu veću badžu nego dvije manje
- ako badža ima zid sa strane, spajanje zida sa krovom je najkritičnije mjesto za ulaz vlage pa prilikom izvođenja obratite izuzetnu pažnju na taj dio
- izuzetno je važno za izgradnju badže koristiti suvu građu
Šta je alternativa krovnim kućicama?
Jedina prava alternativa krovnim kućicama su krovni prozori. Imaju dosta prednosti ali donose i cijeli niz drugih problema ali više o tome u članku: krovni prozori ili badža.
Reference:
- https://en.wikipedia.org/wiki/Dormer
- https://de.wikipedia.org/wiki/Dachgaube
- https://slobodnadalmacija.hr/mozaik/prostorija/ponasate-li-se-macehinski-prema-svojoj-kuci-starije-gradnje-odgovorite-na-ovo-pitanje-bravara-i-stolara-i-sve-ce-vam-biti-jasno-evo-sto-joj-visoko-dize-cijenu-na-trzistu-1166073
- https://beisaslegacy.com/index.php/remodels-and-additions-beisas/additions/dormers-additions
- https://www.rudarska.hr/wp-content/uploads/2020/02/2-4.-krovne-konstrukcije-pojam-i-optere%C4%87enje.pdf
