Premda je metal hemijski element tj. materijal koji odlično provodi električnu energiju i toplotu, te ima druga izuzetno korisna svojstva ima i jednu veliku manu, a to je da je sklon koroziji tj. rđanju. Stručnjaci su predano radili na tome i shvatili da je plastifikacija metala jedan od najboljih, a jeftin način da se minimalizuju nedostaci metala.
U ovom članku ćemo pokušati da damo odgovore na pitanje šta je plastifikacija metala, kako taj proces funkcioniše, te koje su glavne prednosti i nedostaci plastifikacije. Pa da krenemo redom…
Šta je plastifikacija metala?
Plastifikacija metala ili termo-plastično premazivanje je postupak koji se zbog brojnih prednosti sve više koristi u industriji. Tehnika uključuje nanošenje sloja polimera na metalnu površinu kako bi se stvorila dodatna zaštita od rđe, postigla veća funkcionalnost, te unaprijedila estetika tog materijala.
Plastifikacija podrazumijeva kompleksan postupak koji se izvodi u više faza.
- Priprema površine
Prva faza u procesu plastifikacije je temeljna priprema metalne površine. To podrazumijeva uklanjanje prljavštine, prašine, masnoće i korozije za površine. Metalne površine se čiste uz pomoć hemijskih sredstava i otapala da bi bile što čistije i da bi plastični sloj što bolje prionuo na površinu.
- Nanošenje premaza
Drugi korak je nanošenje sloja adhezivnog (ljepljivog) premaza ili posebnog praha za učvršćivanje kako bi se poboljšala vezivnost metala i plastičnog sloja koji će na njega ići u narednoj fazi.
- Nanošenje plastike
Plastika se na metalnu površinu nanosi uz pomoć različitih metoda, kao što su prskanje prahom ili potapanje. Elektrostatičko prskanje praha podrazumijeva proces u kome se prah polimera elektrostatički napaja i raspršuje na metalnu površinu. Elektrostatički efekat omogućava ravnomjerno raspoređivanje sloja plastike po površini. Poslije toga se metal zagrijava da bi se plastični sloj stvrdnuo i oblikovao u kompaktan i ravnomjeran sloj plastike. Druga metoda jeste potapanje, što znači da se metalna površina potapa u tekuću plastiku, a potom se sušenjem stvara sloj.
- Pečenje
Kada se sloj plastike nanese na metalnu površinu slijedi zagrijavanje, odnosno pečenje u posebnim rernama tj. mašinama. Ova faza je izuzetno važna zato što se u njoj plastični sloj na metalu stvrdnjava i dobija željeni oblik. Bez pečenja ne biste dobili čvrst i trajan sloj plastike na metalu.
- Završna obrada
Nakon pečenja, slijedi završna obrada da biste dobili željeni oblik površine. U ovoj fazi se oblikuje konačan izgled plastificirane površine.
Da bi se osigurali kvalitet i trajnost plastificiranih elemenata svaka od gore navedenih faza mora da se pravilno sprovede.
Glavne prednosti plastifikacije metala
- Zaštita od rđe
Jedna od osnovnih prednosti plastifikacije metalnih površina jeste zaštita od rđe. Plastični sloj na površini stvara nepropusnu barijeru koja ne dozvoljava da voda, kiseline ili soli dođu u kontakt sa metalnom površinom. Zato se na plastificiranim metalnim površinama ne pojavljuje korozija, a proizvod postaje mnogo trajniji. - Estetski izgled
Zahvaljujući plastifikaciji metalna površina ne mora da izgleda “metalno”. Najprostije rečeno, možete joj dati izgled kakav želite, da odaberete boju ili završnu obradu onakvu kakva vam je potrebna. Zahvaljujući plastifikaciji izgled metala može da se prilagodi različitim potrebama i željama. - Otpornost na ogrebotine
Metal je materijal podložan ogrebotinama, međutim, kada ga “presvučete” slojem plastike, spriječićete habanje i moguće negativne posljedice nekog mehaničkog stresa. Zato se u automobilskoj industriji često koristi plastificirani metal. - Jednostavnije održavanje
Mnogo je lakše očistiti plastificiranu, nego neplastificiranu metalnu površinu. Zbog plastike je površina glatka, a uklanjanje prašine, prljavštine i mrlja je mnogo jednostavnije. - Finansijski aspekt
Da biste spriječili rđanje metala možete da upotrijebite anti-korozivne premaze ili da ih galvanizujete. Međutim, navedeni procesi su mnogo skuplji u odnosu na plastifikaciju. Plastifikacija je ekonomična i iz razloga što produžava trajanje metala, a samim tim smanjuje troškove popravke ili zamjene dijelova sačinjenih od metala.
Glavni nedostaci plastifikacije metala
- Negativan uticaj na okolinu
Kao što i sami znate plastika je materijal koji se vrlo teško i vrlo dugo razgrađuje, zato, ukoliko se nepravilno upravlja ostacima iz procesa plastifikacije oni mogu da ostanu dugo u prirodi i da zagađuju životnu sredinu. - Nedovoljna zaštita materijala
Plastifikacijom se dobija relativno tanak sloj zaštite metala što znači da površina i dalje može da bude podložna rđi. Ovo je posebno problematično ukoliko se ošteti sloj plastike kojim je metal “presvučen”. - Manja otpornost na visoke temperature
Pri visokim temperaturama plastika počinje da se topi, što znači da vam plastifikacija neće pomoći da zaštitite metal. U slučaju da neku metalnu površinu treba da koristite u uslovima visokih temperatura nema smisla da je plastificirate. - Problematično dorađivanje
Plastificiranu metalnu površinu ćete teško ponovo obrađivati. Na primjer, ako želite da nešto zavarite, moraćete prvo da skinete plastični sloj sa metala, pa da tek onda krenete da radite. To je dodatni izazov, ali i dodatni izdatak. - Zaboravite na prirodni izgled metala
Plastifikacijom možete da dobijete metal širokog spektra boja, ali ako želite da površina izgleda prirodno, to nećete uspjeti ako je plastificirate.
Zaključak
Metal je u ljudskoj upotrebi hiljadama godina. Prekretnica se dogodila u željezno doba, u srednjem vijeku su razvijene vještine za njegovu obradu, a punu primjenu doživio je tokom industrijske revolucije. Njegova upotreba se proširila na sve aspekte ljudskog života i djelovanja tokom 20. i 21. vijeka.
Koristi se u automobilskoj industriji, građevinarstvu, medicini i mnogim drugim granama industrije. Zahvaljujući njegovim legurama, danas imamo savremene proizvode i uređaje.
Ipak, glavni nedostatak ovog materijala je sklonost ka koroziji ili rđi. Koristi se više metoda da bi se spriječilo rđanje metalnih površina, a plastifikacija je jedna od najzastupljenijih i najjeftinijih.
Plastifikacija je postupak nanošenja sloja polimera na metalnu površinu kako bi se zaštitila od korozije. Izvodi se u pet faza – priprema, nanošenje premaza, nanošenje plastike, pečenje i završna obrada.
Osnovne prednosti plastifikacije su: zaštita od korozije, poboljšanje estetskog izgleda, otpornost na ogrebotine, lakše održavanje površine i ekonomičnost.
Glavne mane plastifikacije su: negativan uticaj na okolinu, nedovoljna zaštita, manja otpornost na visoke temperature, problematično dorađivanje i estetska ograničenja.
Reference
